बेलबारी – जातीय पोशाक संरक्षण गर्दै आर्थिक हिसाबले आत्मनिर्भर बन्न लोप हुँदै गएको संस्कार र संस्कृतिको संरक्षण र संवर्द्धन मात्र नभएर आफ्ना जातीय पोशाक निर्माण गरेर यतिबेला मोरङ बेलबारीका धिमाल समुदायका महिला आत्मनिर्भरता बन्न लागिपर्नुभएको छ ।

बेलबारी नगरपालिकाले विसं २०७७ फागुन ३० गते धिमाल समुदायलाई पहिलो जातिका रूपमा सूचीकृत गरेको थियो । हाल नगरपालिकाले धिमाल समुदायलाई भाषा, संस्कार र संस्कृतिको संरक्षण गर्दै आयआर्जनका लागि समेत विभिन्न सीपमूलक कार्यक्रममा महिलालाई सहभागी गराउँदै अघि बढाउन थालेको छ ।

विशेषगरी महिलाले निर्माण गर्ने पेटानी, आल्गी, खदालगागत अन्य कपडा निर्माणका लागि तान वितरण गरेर सहयोग गरेको बेलबारी–३ का वडाध्यक्ष योगेन्द्रप्रसाद सुवेदीले बताउनुभयो । उहाँ भन्नुहुन्छ, “यस वडाका धिमाल महिलालाई दुई वर्षदेखि आवश्यकतानुसार धागो दिइरहेका छौँ, गत वर्ष २८ परिवारलाई घागो वितरण गरेकामा यस वर्ष बढाएर ३० परिवारलाई धागो वितरण गरेका छौँ ।”

बेलबारी–३ ले धिमाल समुदायको बाक्लो बसोबास रहेको धिमाल टोल ९भूमिडाँडा०मा तान र धागोसमेत वितरण गरेपछि धिमाल महिला यतिबेला सोही तान र धागोमार्फत पेटानी, आल्गी, खदालगायत सामग्री निर्माण गरेर बिक्री गरिरहनुभएको छ ।

एउटा खदाको मूल्य रू एक सयसम्म पर्ने गर्छ भने पेटानीको मूल्य रू दुई हजार पाँच सयसम्म पर्ने गरेको सीता धिमाल बताउनुहुन्छ । झापाको दमकमा सिकेर आएको सीप आफ्नै ठाउँका साथीलाई सिकाउँदै आफू पनि गर्दै गरेको उहाँ बताउनुहुन्छ । विगतमा भन्दा हाल खदा र पेटानीको माग बढ्दो रहेको उहाँले जानकारी दिनुभयो ।

“पुस्तौँदेखि गर्दै आएको सीपलाई नगरपालिकाले थप सहयोग गर्यो, घरमै बसीबसी रोजगारी बनेका छौँ”, सुस्मिता धिमालले भन्नुभयो । एकै घरका तीन देउरानी जेठानी घरको काम भ्याएर बाँकी समय तानमा दिन्छौँ, सीपले मूल्य पाउँदा खुसी लाग्छ, स्थानीय मीरा धिमाल बताउनुहुन्छ । तान बुनेर आत्मनिर्भर बन्दै गएका छौँ, यसैबाट घरखर्च चलेको कल्पना र सविना धिमालको भनाइ छ । विगतमा पुरानो किसिमको तान रहेको र त्यसबाट थोरै मात्र सामग्री निर्माण गर्न सकिए पनि आधुनिक प्रविधिको तानबाट अहिले थोरै समयमा धेरै सामग्री उत्पादन गर्न सकिने स्थानीय सीता धिमालले बताउनुभयो ।

नयाँ प्रविधिसँगै नगरपालिका र वडा कार्यलयले सहयोग गरेपछि स्थानीय १५ देखि २० महिलाले रोजगारी पाएको र खदालगायत उत्पादन बिक्री पनि थालिएको पहिलो धिमाल जाति व्यवस्थापन समिति साथै धिमाल जाति विकास केन्द्र बेलबारीका सचिव टीकालाल धिमालले बताउनुभयो । उहाँका अनुसार “उत्पादन हामी गर्छौँ, बजारीकरण सहजीकरणचाहिँ नगरपालिकाले गरिदिए अझ सहयोग हुने थियो ।” स्थानीय पालिकाले आफ्नो सबै औपचारिक कार्यक्रममा स्थानीयस्तरमा उत्पादित खदा प्रयोग गरिदिए आभारी हुने सचिव धिमालले बताउनुभयो । बेलबारी नगरपालिका क्षेत्रमा हाल आठ सय ८९ घरपरिवार धिमाल रहेका छन् ।