प्रदीप परियार

बिर्तामोड । झापाको बिर्तामोड नगरपालिका वडा नं. १० मा बसोवास गर्ने दलित परिवारको २९ कठ्ठा १६ धुर (१ करोडभन्दा बढि मुल्यको ) जग्गा हत्याउने प्रयास भएको छ । नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी ( नेकपा) झापाका जिल्ला कमिटी सदस्य भद्रपुर – ९ निवासी ३७ वर्षीय खगेन्द्र पराजुली र झापा बाह्रदशी–५ घर भई हाल काठामाडौं गोकर्णेश्वर –२ बस्ने ४९ वर्षीय भेषराज थपलियाले किर्ते कागज बनाएर जग्गा हत्याउन खोजेको प्रमाण फेला परेको छ ।

जग्गाधनी गिरी दास, गणेश बहादुर दास, चन्द्रकला दास र तेज बहादुर दासको संगोलमा रहेको २९ कठ्ठा १६ धुर जग्गामा फरक–फरक कागज बनाएर जग्गा उम्काउने प्रयास भएको पाइएको छ । जग्गाधनीले प्रति कठ्ठा ३ लाख ४० हजारका दरले विक्री गरेका थिए । तर, जग्गाधनीसँग एकमुष्ट ४५ लाखमा जग्गाको मुल्य कायम गरेको कागज बनाएर अशिक्षित दलित परिवारबाट जग्गा उम्काउन खोजिएको इजलासलाई प्राप्त कागजबाट खुलेको छ । जग्गा खरिद गर्ने पराजुलीले ९ लाख रुपैयाँ बैना वापत रकम दिएको बताएका छन् । बैना ९ लाख दिएको बताए पनि २० लाख वैना दिएको कागजमा लेखिएको छ । वैना वापत दिएको ९ लाख मध्येबाट पनि ८० हजार उनीहरुले नै प्रक्रिया अघि बढाउन खर्च मागेको गिरी दासले जानकारी दिएका छन् । कागजमा अब जग्गाको तिर्न बाँकी रकम २५ लाख देखाइएको छ ।

तीन लाख ४० हजार प्रति कठ्ठाका दरले जग्गाको मुल्य ९९ लाख १४ हजार ४ सय हुन्छ । तर, कागजमा प्रतिकठ्ठा समेत नखुलाई एक मुष्ठ जग्गाको मुल्य ४५ लाख लेखिएको छ ।

जग्गा किनबेच भएको स्थानीयले थाहा पाएपछि कागज हेर्न मागेका थिए । स्थानीयले कागज हेर्दा सम्झौताभन्दा फरक लिखितम भएको पाएपछि जग्गा धनीलाई जानकारी गराए । सोहि जग्गा किनबेचका लागि बनाइएको अर्को कागजात पनि भेटिएको छ । अर्को कागजमा ४५ लाख जग्गाको मुल्य देखाएर गिरी दासका छोरा पहलमानलाई ९ लाख रुपैयाँ बैना वापत रकम दिएको खुलाइएको छ । सोहि कागजमा जग्गाधनीहरुलाई सामुहिक रकम १३ लाख रुपैयाँ पनि दिएको उल्लेख गरिएको छ । जग्गाधनीहरुका अनुसार अहिलेसम्म ९ लाखभन्दा १ रुपैयाँ पनि थप रकम लिएको छैन ।

जग्गा खरिद गर्ने मुख्य व्यक्ति पराजुली भनिए पनि तीन वटा कित्ता नं. (३४२,३३२,३३७) को जग्गा थपलियाले लिने कागजमा लेखिएको छ । ९ लाख वैना दिएको, अर्को पटक १३ लाख दिएको र बाँकी १३ लाख दिन रहेको कागजमा खुलाइएको छ । यहाँ जग्गाको मुल्य ३५ लाख मात्रै पुग्छ । कागजमा १० लाख खुलाइएको छैन ।

फेरि अर्को लिखत पनि भेटिएको छ । प्रिन्ट गरिएको कागजातको पछाडिको भागमा हस्त लिखितमा भनिएको छ, माथि उल्लेखित ४५ लाख घटाई ५३ लाख ६० हजार बाँकी रहि सोहि रकम दिई जग्गा पास गर्न राजी खुशी छौं । साक्षीमा सञ्जय दासलाई राखिएको छ । जसको हस्ताक्षर अंग्रेजीबाट गरिएको छ । उनी सामान्य साक्षर समेत नरहेको परिवारको भनाई छ । यो लेखाई हेर्दा फेरि जग्गाको मुल्य ९८ लाख ६० हजार पुग्छ । उनीहरुले पछाडिको भागमा लेखे अनुुसार ४५ लाख दिइसकेको बुझिन्छ ।

जग्गाधनीले इजलासलाई उपलब्ध गराएको नेपाली कागजमा लेखित गरिएको सम्झौतामा एक जना मात्र साक्षी राखिएको छ । पर्याप्त साक्षी राखिएको छैन, मिति पनि राखिएको छैन ।

एउटै जग्गा किनबेचका लागि ४÷५ वटा कागज फरक–फरक विवरणमा भेटिएपछि जग्गाधनीले स्थानीयवासीको सहयोगमा वडा कार्यालयमा उजुरी दिएका छन् । वडा कार्यालयले बिर्तामोड नगरपालिकालाई सो मुद्दा पठाएको थियो । नगरपालिकाले मालपोत कार्यलयलाई पत्राचार गरेर जग्गा रोक्का गर्न निर्देशन दिइसकेको छ ।

कागजात किर्ते गरेको कुरा बाहिर आएपछि जग्गा खरिद गर्ने व्यक्ति जग्गाधनी समक्ष त्रुटि भएको भन्दै आइसकेका छन् । उनले इजलाससँगको सम्पर्कमा भने, ‘मलाई थपलियाले फसाए । मैले कुनै अपराध गरेको छैन । म जग्गाको उचित मुल्य तिर्न तयार छु ।’ उक्त जग्गा छेउका अन्य जग्गा ५ लाख प्रति कठ्ठा विक्री भइरहेको स्थानीयले बताएका छन् ।

जग्गा खरिद विक्रीमा भएको जालझेल गाउँलेले समेत थाहा पाएपछि पराजुलीले खुला रुपमै आफुले ९ लाख मात्रै वैना दिएको बताउन थालेका छन् । उनले ३ लाख ४० हजार प्रतिकठ्ठाकै दरमा जग्गा लिन तयार भएको बताए । गाउँमा सो घटना व्यापक रुपमा फैलिए पछि किर्ते कागजातलाई हटाएर नयाँ सम्झौताका लागि पराजुली तयार भएको पाइएको छ । पराजुलीले भने – यदि जग्गा विक्री नगर्ने भए ९ लाखको १८ लाख पाउनुपर्छ ।

२९ कठ्ठा १६ धुरमध्ये २८ कठ्ठाको मात्र लिख गरिएको पाइएको छ । थपलियालाई पटक–पटक सम्पर्क गर्दा पनि कुरा हुन सकेन । जग्गाधनीका अनुसार उनी सम्पर्कबिहीन छन् ।